'Wie je bent, is veel belangrijker'

Aan het woord is Petra de Man, die de overstap maakte van het reguliere naar het speciaal onderwijs. We vragen haar of ze een vooroordeel over speciaal onderwijs had. “Ik dacht dat het heel erg op zorg gericht was, maar dat klopt niet. Er wordt hier juist veel en goed lesgegeven. Met veel aandacht voor de individuele leerling.” Petra dacht ook dat je ervaring zou moeten hebben in het speciaal onderwijs om bij Kentalis te kunnen werken. Of kennis van gebarentaal. “Want dat had ik niet. Maar dat kun je hier allemaal leren. Wie je bent, is veel belangrijker. Dat je je levendig kunt uiten bijvoorbeeld. Aan leerlingen die moeite hebben met horen of spreken moet je je verhaal duidelijk kunnen overbrengen. Je mimiek en stemgebruik geven houvast.”

Nieuwsgierigheid is misschien wel de voornaamste eigenschap van een leerkracht in het speciaal onderwijs, denkt Petra. “Want je moet een kei zijn in doorvragen: erachter zien te komen wat de leerlingen precies bedoelen, vinden of willen. En of ze je begrepen hebben.” Een andere eigenschap uit de top drie is geduld. “Soms moet je wel tien vragen stellen voordat je begrijpt wat de leerling bedoelt. En krijg je niet direct antwoord, dan moet je niet te snel zelf willen invullen.” Inleven juist weer wel, zegt Petra. “En had ik enthousiasme al genoemd? Dat heb je nodig om kinderen te motiveren en uit te nodigen om te communiceren, ook met elkaar. Op die manier help je de leerling verder in zijn of haar ontwikkeling. Veel kinderen weten bijvoorbeeld nog niet goed wat ze voelen”, legt Petra uit. “Door taal te geven aan emoties, gaan ze zichzelf beter leren begrijpen. Het is ook handig als je zelf goed kunt reflecteren, want dan kun je dat de leerling ook eigen maken en hem of haar zo meer de regie laten pakken.”

Een belangrijk verschil met het reguliere onderwijs – en een groot voordeel – vindt Petra de kleine klassen. “Hier geen vijfentwintig tot dertig leerlingen in je klas die je, in je eentje, les moet geven. In het speciaal onderwijs telt een klas tot maximaal twaalf leerlingen en sta je nooit alleen voor de groep. Ook een groot verschil is dat je nauw samenwerkt met een team van experts, zoals logopedisten, gedragskundigen en intern begeleiders. Ze ondersteunen je bij het lesgeven, het begeleiden van de leerlingen en het behalen van de leerdoelen. Zij hebben de kennis en vaardigheden om jou als leraar een stapje verder te helpen. Ik vind dat een heel prettige manier van werken.”

Bijzonder vindt Petra het feit dat Kentalis een eigen academie heeft. “Welke school heeft dat nou?” De academie doet onderzoek naar methodieken en verzamelt allerlei gegevens uit de praktijk. “Dat is geen eenrichtingsverkeer: als leraar mag je feedback geven en nieuwe methodes uitproberen. De ervaringen die je zelf opdoet in de klas tellen echt mee! Het is prettig om je onder te dompelen in alle kennis en expertise binnen de organisatie. Je kunt hier heel veel leren en jezelf blijven ontwikkelen. Dat vind ik echt een pluspunt ten opzichte van het reguliere onderwijs. Het aanbod van online opleidingen is groot.”

Nieuwe medewerkers geeft Petra de tip: luister goed naar je collega’s en let op hoe zij het doen. “Dat heeft mij ook erg geholpen. Als je vertrouwt op de expertise van je collega’s, komt het wel goed en leer je vanzelf de ins en outs van het speciaal onderwijs. We hebben trouwens ook een inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers.”

Petra werkt inmiddels anderhalf jaar bij Kentalis als directeur op het Kentalis College Utrecht. Terugkijkend op haar eerste maanden, voordat corona haar tot thuiswerken dwong, zegt ze: “Het team voelde meteen als een warm nest.” Ook gelijkwaardigheid noemt ze een belangrijke pijler van Kentalis. “Binnen het team, maar ook naar de leerlingen en ouders. Mooi vind ik dat. We doen het hier echt samen.”

Wil jij ook werken in het speciaal onderwijs? Bekijk onze vacatures.