'Ik klets nu de oren van je hoofd'

Toen Sem tweeënhalf jaar oud was, ontdekten haar ouders dat er ‘iets’ was. “Sem was heel lief en kon goed alleen spelen, maar praatte niet”, vertelt haar moeder Erna. “Er was geen wederkerigheid.” Bij het consultatiebureau stelden ze daarom voor om testen te laten doen en daaruit kwam dat Sem autisme zou hebben. “Gelukkig liepen we al bij een logopedist en raadde zij ons aan om bij Kentalis een second opinion te laten doen”, legt Erna uit. “Daar ontdekten we dat Sem vooral kenmerken heeft van TOS.”

Erna en haar man Michel wilden dat Sem alle hulp kreeg die haar goed zou doen. Al snel kon Sem starten bij de vroegbehandeling en daarna stroomde ze door naar een speciale school van Kentalis in Nijmegen. “Ze had geen betere plek kunnen krijgen: een fantastische school”, vertelt Erna. “De begeleiding, het enorme aanbod van taal, de aanmoediging. Haar praten werd steeds beter en kijk eens hoe het nu gaat. Ik ben héél trots op Sem. Ook omdat haar vader plotseling is overleden in 2016. Ondanks alle verdriet en gemis heeft ze zich toch zo goed ontwikkeld. En dat is ook dankzij alle hulp vanuit Kentalis.”

Na de basisschool, stapte Sem over naar een reguliere middelbare school. “Ik was echt trots op mezelf en dacht: dat heb ik maar mooi gedaan!” vertelt Sem stralend. “Ik mocht uiteindelijk kader gaan doen; dat deed mijn zelfvertrouwen ook goed. Natuurlijk had ik op de middelbare school ook struggles. Bij biologie was er bijvoorbeeld heel veel tekst en heel veel praten.” Sem is een doorzetter en wilde dan ook alles zelf kunnen en doen. Dat ging een tijd goed, maar aan het eind van de derde gingen haar cijfers toch naar beneden.

“Dan is een ambulant begeleider zó goed”, vertelt Erna. Sem’s ambulant begeleider Rini keek met haar naar de manier waarop ze aan het leren was en vroeg: zullen we het eens anders proberen?” Sem kreeg allerlei handvaten, zoals heel kleine samenvattingen maken en werken met steekwoorden. Ook hielp hij Sem bij het plannen. “Echt heel fijn”, reageert Sem. “Ik kon heel goed met hem praten. Over school en huiswerk, maar bijvoorbeeld ook over moeilijkheden. Ook gaf Rini uitleg over mijn TOS aan leerkrachten, om te zorgen dat zij mij echt begrepen. Ik heb tijd nodig na een vraag om op een antwoord te komen, maar ik weet het wel! Toch kreeg ik die tijd niet altijd.” Dankzij haar begeleider veranderde dat.

Nu werkt Sem bij een luxe restaurant in Groesbeek en volgt zij in Den Bosch de BBL-opleiding tot zelfstandig werkend gastvrouw. Haar moeder: “Knap hè? Zestien, en dan op de scooter naar het station in Nijmegen en dan met de trein naar Den Bosch. Naar een school waar ze nog niemand kende.” Daar koos Sem heel bewust voor: “Ik wilde echt een nieuw hoofdstuk beginnen en nieuwe mensen leren kennen.”

Als je met Sem praat, heb je snel door dat zij een enorme drive heeft. Erna: “Ze heeft altijd zo hard geleerd en heeft altijd alles op tijd af. Soms moet ik echt zeggen: Sem, nu is het tijd voor ontspanning.” Die drive komt voor een deel doordat ze TOS heeft, denkt Sem. “Ik wilde altijd bewijzen dat ik het meteen kon halen.” Erna lacht: “En dat is haar ook met haar examens weer gelukt. Toen we hoorden dat Sem geslaagd was, gilden we hier de hele boel bij elkaar.”

Als Sem terugkijkt, bedenkt ze zich dat ze het nooit zo erg vond om TOS te hebben. “Ik wist gewoon dat ik moeilijkheden heb met taal. Ook vertelde ik het gewoon aan vriendinnen. Zo van: Ik maak soms gekke zinnen enzo. Vroeger was ik wel stiller door mijn TOS, maar dat is steeds minder geworden. In de tweede of derde klas van de middelbare school ging het praten steeds beter en nu klets ik de oren van je hoofd.”

Wat Sem wél moeilijk vond en vindt, zijn de nare reacties van anderen die ze soms krijgt. “Dan doen mensen mij bijvoorbeeld op een vervelende manier na.” Gelukkig kan Sem steeds beter voor zichzelf opkomen, geeft Erna aan. “Vroeger was ze niet weerbaar, maar dat heeft ze geleerd.” Niet reageren, is vaak de beste reactie, weet Sem inmiddels. “Maar het maakt me wel pissig natuurlijk. Door die reacties, dacht ik vroeger wel eens dat ik dom was. Nu weet ik dat ik er niks aan kon doen; taal was voor mij gewoon moeilijker.” Erna: “We hebben haar altijd gesteund en hebben altijd heel veel gepraat, ook over zulke dingen. Dan zei ik: je bent helemaal niet dom! Weet je wat dom is? Als mensen zo reageren!”

Sem’s ultieme droom? Haar studie afmaken, naar de Hoge Hotelschool in Maastricht en uiteindelijk in het buitenland wonen. “Mooi hè?” zegt Erna, nadat Sem vertelt over haar ambities. “Sem wil echt wat bereiken in het leven, no matter what. Naar het buitenland verhuizen moet ze absoluut doen”, zegt ze trots. “Maar ik kom dan wel op bezoek hè!”