‘Niets is mooier dan een buitenles: met de kinderen zaaien, oogsten en proeven!’

Leerkracht Johanna over moestuineren

Hoe creëer je een groen schoolplein en leer je je leerlingen over de natuur? Leerkracht Johanna Janssen vertelt wat moestuinieren de Kentalis Tine Marcusschool in Groningen brengt. “De kinderen vinden het geweldig en leren veel: Waar komt je eten vandaan? Hoe groeit het en hoe smaakt het? Je hebt echt geen groene vingers nodig. Begin klein: plant eens een ui. Zo leer je stap voor stap, samen met de kinderen.”

“We zijn als school nauw verbonden met de schooltuinen hier in de wijk Beijum. Onze bovenbouwleerlingen gaan daar regelmatig lekker in de tuin werken. Voor de lagere groepen was er nog niets. Zo ontstond het idee van moestuinbakken. We zijn gewoon begonnen: tegels eruit, hout en tuinaarde halen. En onze conciërge Bert en administratief medewerker Ronald timmerden voor elke klas een moestuinbak. Samen met de leerlingen hebben we ze gevuld met tuinaarde. Nu heeft elke klas en dus ook juf een eigen moestuinbak.

Van wormen kijken tot wroeten

Het is zó leuk! Sommige kinderen vinden het heerlijk om in het zand te wroeten, andere vinden heel vies om vieze vingers te krijgen en kijken liever naar de wormen en lieveheersbeestjes. Dat is allemaal goed. Maar als er een plant opkomt, vinden ze het allemaal geweldig! En aardappels oogsten ook. Dat is net schatzoeken: ‘Nog één, nog één juf, kijk!’ Echt genieten.”

De natuur als leerschool

Waar komt je eten vandaan? Hoe groeit het en hoe smaakt het? Dat willen we de kinderen leren. We koken samen iets in de schoolkeuken met wat we oogsten. Soep, stamppot. Zo kunnen de kinderen proeven wat ze gezaaid hebben en dat doen ze dan ook graag.

Foto van de moestuin

Het brengt ook een stuk ontspanning. Zeker bij deze kinderen die veel moeite hebben met taal. De druk is heel hoog om maar te leren, leren, leren. Buiten kunnen ze bewegen, doen en even niet op een stoeltje zitten. En toch veel leren, want de natuur is zó leerzaam. Er ontstaan zoveel vragen op het plein. Je begint over een preiplantje en uiteindelijk gaat het over dino’s en waar de mens vandaan komt.

Zorgen voor de natuur

Een ander doel is dat kinderen leren goed te zorgen voor de natuur. Jonge kinderen trappen bijvoorbeeld snel diertjes dood: ieee, eng, bam. Dan leg ik uit waarom we dat niet moeten doen en waarom ieder diertje belangrijk is in de natuur. Ook gaan we regelmatig met de afvalgrijpers afval rapen rondom het schoolplein. Ik weet wel zeker dat ze daarna niet snel zelf iets in de natuur zullen gooien.

Bijzondere buitenles

Van collega’s krijg ik wel eens de vraag: maar hoe pas ik dat in mijn programma? Het is al zo druk. Ik begrijp die twijfel, maar wat is er nou mooier dan een buitenles? Je kunt er op je eigen manier van alles aan verbinden. Een rekenles bijvoorbeeld: hoeveel aardappels kun je planten op dit stukje grond? Zo past het allemaal heel mooi in elkaar. Onze ervaring is dat iedereen vanzelf enthousiast wordt.

Groene vingers? Niet nodig!

Je hoeft ook geen groene vingers te hebben. Het is niet moeilijk: begin klein en probeer gewoon eens iets. Zet een ui in de grond, dat groeit altijd. Je kunt alles ook opzoeken: Wat zaai ik in maart? Hoe zaai ik worteltjes? Hoe plant ik een ui? Voor je het weet is die bak helemaal groen. Ik maak zelf altijd een plattegrondje: wat planten we waar? Maar zelfs dat is niet nodig. Het kan ook een verrassing zijn wat er opkomt. Het is wel heel mooi om samen te werken met stadstuinen. Zij hebben veel kennis en kunnen ook uitleggen wat wanneer gezaaid moet worden en hoe.

Groen, groener, groenst

Sinds dit jaar hebben we ook een echte composthoop op het schoolplein. Daar kan het afval uit de tuin op. Ook heeft elke klas een groenbak die geleegd wordt door de leerlingen. Hier blijft het niet bij. We hebben nog veel meer ideeën en willen een nóg groener plein.”

6 tuintips van conciërge Bert Kolhek

  • Begin gewoon (klein)! 
  • Via ‘Gezonde school’ kun je niet alleen fruit, maar ook zaadjes krijgen!
  • Laat eens een bak doorschieten. Gewoon niet oogsten, maar wachten. Dan komen de gekste en mooiste dingen tevoorschijn.
  • Maak ook bloembakken van een palet. Zet je palet rechtop, worteldoek en zand erin en planten maar! Wij hebben alle kinderen gevraagd een plantje of bloemetje mee te nemen voor in deze bakken. 
  • Zet bij elke bak de naam van de juf en klas. Dat zorgt voor een leuk wedstrijdelement. Welke bak is het mooist?
  • Geniet van al die blije gezichtjes!