"'Taal gaat moeilijk in je op.' Het is niet alleen de kortste, maar misschien ook wel de beste definitie van een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Een jongere legde zo aan mij uit wat TOS voor hem betekent. Hij zei ook: 'Ik krijg taal wel binnen, maar ik krijg het niet echt verwerkt om naar buiten te komen.' Onderzoeker Jet Isarin beschrijft wat deze kinderen en jongeren kan helpen.
Veel ontwikkelingstaken doordrenkt van taal
"Kinderen en jongeren met TOS worstelen vaak met het maken van contact, het begrijpen en uiten van behoeften, emoties en gedachten, het verwerven van kennis over de wereld, het plannen en organiseren van hun leven en het ontwikkelen van hun identiteit. Al die ontwikkelingstaken zijn doordrenkt van taal en dus moeilijker te volbrengen als je TOS hebt.
Niet minder, maar meer communiceren
Om je te ontwikkelen, heb je mensen nodig die met je praten, die gevoelens en gedachten benoemen en die vragen naar je wensen, behoeften en bedoelingen. Kinderen met TOS hebben dat nog veel harder nodig dan anderen, juist omdat ze moeite hebben met taal. Maar doordat deze kinderen moeilijk verstaanbaar zijn, moeilijk kunnen zeggen wat ze bedoelen of niet goed begrijpen wat een ander zegt, wordt er vaak onbedoeld minder met ze gecommuniceerd, in plaats van meer.
Het belang van bondgenoten
In de zorg en het onderwijs voor deze kinderen en jongeren werken we dus niet alleen aan woordenschatontwikkeling en verbetering van de verstaanbaarheid, vertelvaardigheid en leesvaardigheid, maar vooral ook aan communicatie. Communicatie over wat zij voelen, denken, kunnen en willen. En over TOS: Wat is het? Hoe voelt het? En hoe kun je ermee omgaan? Ook is er aandacht voor communicatie met bondgenoten, jongeren die uit ervaring weten hoe het is om TOS te hebben. Een mooie uitspraak: 'Bij bondgenoten hoef ik niet elke dag te denken: zullen ze me niet begrijpen of zal ik het niet begrijpen?'
'Het heeft me gemaakt tot wie ik ben'
Een taalontwikkelingsstoornis gaat niet over, maar met de juiste hulp en ondersteuning kunnen kinderen met TOS zich ontwikkelen tot krachtige (jong)volwassenen die optimaal gebruikmaken van hun talenten. Een jongere met TOS: “Waarom ik het heb, weet ik niet. Maar mijn problemen met taal en praten hebben me gemaakt wie ik ben. Sterker.
Gewoon ik.'"
Onderzoeker Jet Isarin