Vakken
De inhoud van het onderwijsprogramma
Bij leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) wordt taal in de hersenen doorgaans minder goed verwerkt. Dit betekent dat leerlingen input minder snel verwerken (taalbegrip) en dat ze vaak ook meer moeite hebben met zich uiten (taalproductie).
Onze leerlingen hebben veel dezelfde onderwijsbehoeften. Om hieraan zo goed mogelijk tegemoet te komen, zijn naast de reguliere schoolvakken, een aantal vakken in het rooster opgenomen, gericht op het vergroten van de communicatieve vaardigheden (dus ook taal) en andere vakoverstijgende vaardigheden. De vakken Nederlands, Engels en Wiskunde (Rekenen) worden aangeboden conform de voorschriften van het Ministerie van Onderwijs.
Voor inzage van het lesurentabel kunt u contact opnemen met de school.
Taalonderwijs
Ons taalonderwijs bestaat uit: Nederlandse taal, expressieve taal, lezen, woordenschatonderwijs en communicatieve vaardigheden. Al onze leerlingen hebben problemen met de communicatie. Taalvaardigheid is daar een belangrijk onderdeel van. Omdat we bij alle lessen ondersteuning bieden, zeggen we bij ons op school 'alle lessen zijn taallessen'.
Nederlandse taal
Volgens de methode wordt er gewerkt aan alle aspecten die binnen het vak Nederlands behandeld moeten worden.
Expressieve taal
Binnen het vak expressieve taal, wordt geoefend met verschillende vaardigheden die ook binnen het vak Nederlands aan bod komen. Dit gaat het onder andere over spreken, luisteren, schrijven, presenteren, vertellen en debatteren. De logopedist sluit aan bij een deel van deze lessen.
Lezen
Er wordt in ons onderwijs aandacht besteed aan lezen. Door veel te lezen worden zowel leestechniek als taalbegrip vergroot. Dit schooljaar streven we er door verschillende acties naar het leesplezier en de leesmotivatie te versterken, zodat het lezen ook buiten schooltijd verder ontwikkeld wordt. Lezen is heel belangrijk voor de verdere taalontwikkeling en het vergroten van de woordenschat. Onze school heeft een bibliotheek.
Communicatieve Vaardigheden
Op school geven we lessen Communicatieve Vaardigheden. Voor en met de leerlingen worden per klas, op grond van hun mogelijkheden, communicatieve doelen gesteld, waar in twee perioden per jaar aan gewerkt wordt. De leerlingen oefenen specifieke vaardigheden ten minste een keer per week in de klas. Om de ontwikkeling hiervan te volgen, worden deze resultaten bijgehouden. De logopedist en de leerkrachten werken bij deze lessen nauw samen.
Woordenschatonderwijs
Binnen de school werken we aan het vergroten van de woordenschat. Hierbij is er elke dag extra aandacht voor school- en vaktaalwoorden. In elke les worden deze woorden gebruikt door de docent. Daarnaast zetten leerlingen een woordenschrift in.
Vakoverstijgende vaardigheden
Onder vakoverstijgende vaardigheden verstaan we: de kennis en vaardigheden die leerlingen nodig hebben om goed te kunnen functioneren op de gebieden, zoals leren, werken, burgerschap, wonen en vrije tijd. Deze kennis en vaardigheden gaan hand in hand met hun sociale, communicatieve en emotionele ontwikkeling. De vakoverstijgende vaardigheden hebben doelen die onder te verdelen zijn in vier thema’s:
- Leren leren;
- Leren taken uit te voeren;
- Leren functioneren in sociale situaties;
- Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief.
Taal staat centraal in onze relatie met anderen en de wereld. Het biedt ons het gereedschap om met die wereld en anderen in contact te komen, deze te onderzoeken en om de ander te laten zien wie wij zijn en hoe wij ons voelen. We zien dat onze leerlingen die uitwisseling, dat contact en die afstemming vaak veel minder aangaan en daardoor ook veel minder oefening hebben gehad dan leeftijdgenoten. Was er in aanleg al een minder vanzelfsprekende taalontwikkeling dan komt daarbovenop ook nog dat gemis aan ervaring. Met ons extra aanbod laten we leerlingen vaardigheden oefenen en ervaring opdoen.
Sociaal- emotionele ontwikkeling
We zien dat veel leerlingen sociaal en emotioneel niet leeftijdsadequaat functioneren. We brengen de sociaal-emotionele ontwikkeling twee keer per jaar in kaart met behulp van de IKAN. Zowel de mentor als de leerling zelf vult een vragenlijst in.
Onderdelen van de sociaal-emotionele ontwikkeling worden expliciet geoefend bij de vakken PeTOS (psycho-educatie TOS), studiebegeleiding, loopbaanbegeleiding, mentorlessen, maatschappijleer, communicatieve vaardigheden, mondelinge taal en in de vakken die op de wereld georiënteerd zijn. Ook tijdens de buitenschoolse activiteiten en de praktijklessen worden deze vaardigheden geoefend.
De individuele leerling staat centraal. Deze wordt uitgenodigd om over zichzelf na te denken en zelf actief mee te doen aan het proces zodat hij/zij de vakoverstijgende vaardigheden steeds beter gaat beheersen. Ons uitgangspunt bij het vormgeven van de vakoverstijgende vaardigheden is het stapsgewijs, onder begeleiding, opdoen van ervaringen. De sociaal-emotionele vaardigheden leer je vooral door te doen. Je moet ervaren en afstemmen op anderen. In de omgang met anderen krijg je feedback. Dit helpt een leerling te leren omgaan met anderen, en stimuleert de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Onze lessen kenmerken zich door:
- Activiteiten zoals: kringgesprekken, presentaties, vergaderingen, discussies, samenwerk opdrachten, lezen, huiswerk maken, studiebegeleiding en oefenen in informatie opzoeken en verwerken;
- Expliciteren: feedback geven, notuleren/observeren, benoemen wat er gebeurd is;
- In kaart brengen door: het CV (Communicatieve vaardigheden) programma, de IKAN (Sociale Competentie Observatielijst), PeTOS opdrachten en huiswerk- en verwerkingsopdrachten. Een deel van de opdrachten wordt bewaard in het digitale portfolio van de leerlingen.
Eigenaarschap
Om de talenten van de leerling tot hun recht te laten komen kunnen leerlingen, in afstemming met het CvL, binnen hun leerroute enkele vakken op een hoger niveau volgen en afronden.
DO-IT
In de onderbouw hebben leerlingen twee lesuren DO-IT. Dit zijn keuzelessen waarbij leerlingen een creatieve, technische of sportieve uitdaging kunnen aangaan. Dit vak is met verschillende doelen opgezet: verrijking, talentontwikkeling, de leerling een stem geven en leren keuzes maken. Leerlingen kiezen voor een periode welke lessen of activiteiten ze graag willen doen. Door de leerlingen na te laten denken over wat ze leuk lijkt, gaan ze ook meer nadenken over zichzelf: wat vind ik leuk, waar ben ik goed in, wat zou ik later willen doen? Daarnaast volgen ze de lessen samen met leerlingen van Leerpark. Dat bevordert de samenwerking en is een goede voorbereiding op de bovenbouw.
Leerlingenbetrokkenheid
Kentalis College Arnhem betrekt leerlingen bij de school. Elke schoolklas heeft een vertegenwoordiger in de leerlingenraad. Een keer per maand komt deze bij elkaar. Zij adviseren onder andere over opgehaalde resultaten, activiteiten en schoolfeesten. Bij de start van het schooljaar worden de vertegenwoordigers per klas gekozen. De mentor coördineert deze keuze. Binnen de leerlingenraad oefenen leerlingen heel veel vaardigheden die ze nodig hebben in hun verdere loopbaan. Ze oefenen met het verwoorden van hun mening, nadenken over de kwaliteit van de school, vergaderen, discussiëren, verantwoordelijkheid nemen, plannen en organiseren.
Praktijkvakken
Alle leerlingen van de eerste en tweede klassen (onderbouw) van onze school volgen verschillende praktijkvakken.
- Koken/ verzorging
Tijdens de kooklessen zijn de leerlingen heel praktisch bezig. Iedere week wordt er een gerecht gemaakt met behulp van een recept. In het eerste leerjaar starten we met simpele gerechten. Daarna worden deze steeds uitgebreider. Tijdens de kooklessen leren ze veel begrippen en woorden die met koken te maken hebben. Ook leren ze heel veel basistechnieken zoals snijden, schillen, wegen, bakken, gebruik van de oven, begrijpen van symbolen etc. Een keer per jaar is er een praktijk toets, waarbij de leerling een recept zelfstandig bereidt, zonder hulp. Ook wordt er een keer per jaar met de klas gekookt voor een groep mensen. Dat kunnen ouders zijn, maar ook mensen uit de buurt of een groep leerkrachten.
- Creatief / techniek
Tijdens het vak ‘creatief/ techniek ’ maken de leerlingen kennis met diverse vormen van creativiteit, zoals fotograferen, drama, muziek, schilderen en beeldhouwen. Het vak creatief wordt afgewisseld met techniek.
Bewegingsonderwijs
Alle leerlingen krijgen bewegingsonderwijs. In leerjaar 1 en 2 krijgen de leerlingen 3 lesuren bewegingsonderwijs. Vanaf klas 3 zijn dat 2 lesuren.
Dit vak vormt een belangrijk onderdeel van ons programma. De leerkrachten besteden bij lichamelijke opvoeding veel aandacht aan de lichamelijke ontwikkeling, de communicatie en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Leerlingen die zich voorbereiden op het diploma vmbo, moeten het vak lichamelijke opvoeding met een voldoende afsluiten. Een vrijstelling voor de gymlessen kan alleen worden afgegeven middels een medische verklaring door een specialist. Tijdens de gymlessen dragen de leerlingen gymkleding en sportschoenen. Om schimmelinfecties aan de voeten te voorkomen, zijn sportschoenen verplicht. Dit mogen niet dezelfde sportschoenen zijn die de leerling buiten de gymzaal draagt. Opfrissen na de gymles is verplicht. Leerlingen nemen zelf een handdoek en deodorant en dergelijke mee.
Overige vakken en ondersteuning
Burgerschap
Burgerschap gaat over het leren (rekening houdende met individuele mogelijkheden en beperkingen) vanuit eigen idealen en waarden en normen. Het kunnen deelnemen en bijdragen aan een diverse en democratische samenleving (Vastgesteld door de Onderwijsraad, 2012).
Mede door de kenmerken van onze doelgroep hebben wij op school drie onderwerpen waar de aandacht vooral naar uit gaat:
- Democratie en maatschappelijk handelen: het bevorderen van communicatie en taalontwikkeling om zo meer algemene kennis op te doen.
- Participatie en democratisch handelen: het stimuleren van de zelfstandigheid, zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid. Het vormen van een eigen mening en standpunten innemen bij zaken die zich voordoen op school en later in de maatschappij.
- Identiteit, diversiteit en het omgaan met verschillen: het zichtbaar maken van verschillende culturen, geloofs- en seksuele overtuigingen.
De school dient als oefenplaats voor omgaan met diversiteit, participatie en democratie. Actief burgerschap en Sociale integratie is op Kentalis college Arnhem een apart vak en is verweven in het totale onderwijsaanbod, onze vieringen, gedragsregels en communicatie met elkaar.
Mens en maatschappij
Eerder werkten we met de losse vakken geschiedenis en aardrijkskunde. Sinds enkele jaren verzorgen we het vak mens en maatschappij. Binnen dit vak zijn de leerdoelen van geschiedenis en aardrijkskunde samen verweven tot samenhangende lesstof.
Loopbaan begeleiding (LOB)
Leerlingen krijgen op Kentalis College Arnhem begeleiding bij het (leren) maken van keuzes voor profielrichting en vervolgonderwijs. Tijdens de lessen loopbaanbegeleiding die worden gegeven in het tweede jaar van de onderbouw, komen de leerlingen achter hun kwaliteiten en interesses. Aan de hand van uitslagen/resultaten wordt met de individuele leerling gekeken naar de toekomstmogelijkheden.
Studiebegeleiding
Leerlingen gaan aan de slag met de eigen leerstijl en leren vaardigheden om het studeren te verbeteren.
Logopedie
De logopedist werkt samen met de docent en geeft ten minste twee keer per week samen met de mentor klassikaal les. In deze lessen wordt gewerkt aan de communicatieve vaardigheden, psycho-educatie en de taalvaardigheden. Wanneer een leerling in aanmerking komt voor extra begeleiding bij de spraak-/taalontwikkeling, krijgt hij/zij in een groepje logopedie. Wanneer een leerling logopedische begeleiding krijgt, wordt dit twee keer per jaar geëvalueerd in het OPP. De logopedist begeleidt de leerlingen met gehoorproblemen ook bij het gebruik van de gehoorapparatuur en de klassenapparatuur.
Relaties, intimiteit en seksualiteit
In het onderwijs aan onze leerlingen is seksualiteit en relatievorming een onderdeel van de gehele kennisoverdracht. In het beleidsplan “Relaties, Intimiteit en Seksualiteit” (RIS) staan de visie en uitgangspunten van Kentalis verwoord. Op alle ontwikkelingsgebieden, en dus ook ten aanzien van de sociaal-emotionele ontwikkeling en seksuele vorming, streven wij via leerlijnen de kerndoelen na. We hebben als uitgangspunt dat wij vragen over seksualiteit benaderen vanuit het individuele ontwikkelingsniveau en afstemmen op de individuele mogelijkheden en behoeften van de leerling. Seksualiteit komt in de lesgroepen aan bod tijden de lessen biologie, verzorging en mentoruur en bij themadagen, zoals 'Paarse vrijdag' of in 'de week van de lentekriebels'. Dit staat beschreven in het beleidsplan RIS.
Voorbereiding op de bovenbouw
Een deel van de leerlingen gaan na de onderbouw met extra onderwijsondersteuning van Kentalis (ondersteuningsarrangement) naar een reguliere school. We werken intensief samen met verschillende reguliere scholen in de omgeving en kunnen leerlingen daar verder begeleiden. Sommige leerlingen hebben ook in de bovenbouw meer ondersteuning nodig en behouden hun intensieve onderwijsarrangement. Speciaal voor die leerlingen bieden wij onderwijs binnen de reguliere school Leerpark Arnhem.
In de bovenbouw kan de leerling kiezen uit de volgende profielen:
- Economie en Ondernemen (E&O)
- Horeca, Bakkerij en Recreatie (HBR)
- Zorg & Welzijn (Z&W)
- Bouw, Wonen en Interieur (BWI)
- Mobiliteit en Transport (M&T)
- Media, Vormgeving en ICT (MVI)
Op grond van de verkregen gegevens, de loopbaan begeleidingslessen, de ontwikkeling, de belangstelling van de leerling en de mogelijkheden in het vervolgonderwijs, formuleert school samen met de leerling en de ouder(s) een advies. Per 1 april is de vervolgschool en het gekozen profiel duidelijk.
Bovenbouw
Zoals beschreven volgen de leerlingen een leerroute die past bij het uitstroomprofiel. De te volgen leerroute en het geadviseerde uitstroomprofiel bepalen het vakkenpakket van de leerling. Bij elke combinatie van leerroute en profielen horen verplichte vakken. Alle leerlingen volgen naast de profiel- en keuzevakken de kernvakken: Nederlands, Engels, maatschappijleer, kunstvakken en lichamelijke opvoeding. Leerlingen dienen deze vakken met een voldoende af te sluiten om deel te kunnen nemen aan het centraal examen. De bovenbouwleerling krijgt per week 12-13 uur profiel-/praktijkonderwijs. Daarnaast heeft een leerling keuzevakken.
Het Programma voor Toetsing en Afsluiting (PTA) wordt uitgevoerd door Leerpark Arnhem, dat betekent dat de leerlingen deze lessen volgen bij Leerpark Arnhem.
Onze school heeft nauw contact met de examencommissie van Leerpark Arnhem waarbij we de ondersteuningsbehoefte van de leerlingen onder de aandacht brengen. Hiervoor maken we gebruik van de richtlijnen van Siméa. In uitzonderlijke gevallen vragen we extra ondersteuning aan bij het College van Toetsing en Examens (CvTE).
Overgangsnormen
Tijdens de OPP tussen- en eindevaluaties wordt met behulp van de schoolresultaten door de CVL vastgesteld of een leerling:
- nog op de passende onderwijsplek zit en
- op het juiste niveau (kan de leerling over naar een volgend leerjaar?).
Activiteiten
Buiten de lessen kent onze school ook andere activiteiten. Denk aan sportdagen, schoolkamp, voetbaltoernooi, een dagje weg, museumbezoeken, thema- en cultuurdagen, schoolfeesten en andere vieringen. Welke specifieke activiteiten en vieringen dit schooljaar georganiseerd worden communiceren we via Social Schools.
Stage (VSO)
Loopbaan begeleiding (LOB) en stage
Wij vinden het belangrijk dat leerlingen kennismaken met de arbeidsmarkt en onderzoeken welke richting het beste bij ze past. Dit doen wij door middel van stageactiviteiten en door het aanbieden van de LOB (Loopbaan Oriëntatie Begeleiding) lessen.
Met de LOB lessen wordt in klas 2 gestart. Tijdens de lessen loopbaanbegeleiding wordt aandacht besteed aan het ontdekken van de eigen kwaliteiten en interesses. Met de individuele leerling wordt gekeken naar de toekomstmogelijkheden. In klas 2 krijgen de leerlingen 1 lesuur in de week LOB en verdiepen zij zich in de verschillende profielen die er zijn binnen het vmbo. Dit doen we door deel te nemen aan de PSO lessen. Tijdens deze lessen maken leerlingen kennis met alle profielen op LPA. Ervaringen worden door leerlingen vastgelegd in het leermiddel Qompas, aan het einde van leerjaar 2 maken leerlingen een keuze in beroepsprofiel.
In ieder leerjaar hebben wij een stageactiviteit. We vinden het belangrijk dat de leerlingen hier zelf verantwoordelijkheid in nemen. Leerlingen zoeken zelf een stageplek: zij mailen, bellen en plannen hun eigen stagedag. Zij bereiden een interview voor, maken na afloop een verslag en houden een presentatie voor de groep.