'Ik gun het iedereen zó om onbeperkt te kunnen lezen'

Een jaar geleden startte bijzonder hoogleraar Loes Wauters met de leerstoel ‘Opvoeding van en onderwijs aan slechthorende en dove kinderen en jongeren’ aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Kentalis ondersteunt deze leerstoel. Op vrijdag 5 april spreekt Loes haar oratie ‘Onbeperkt lezen’ uit. Voorafgaand organiseert Kentalis een symposium dat gekoppeld is aan de leerstoel. Een mooi moment om de stand van zaken binnen de leerstoel op te halen én vooruit te kijken naar de oratie van Loes.

Onderweg naar inclusiever onderwijs

Inclusiever onderwijs en een meer inclusieve maatschappij, waar dove en slechthorende mensen onderdeel van zijn. Dat zijn belangrijke doelen die Loes op haar vizier heeft en die zij via de leerstoel wil bereiken. Ze kijkt terug op een goed jaar. Want Loes combineert het hoogleraarschap met de functie van programmaleider aan de Academie van Kentalis. Loes: ‘’In het begin was ik vooral bezig met het vormgeven van wat we in de leerstoel precies gaan doen. Binnen de leerstoel geef ik één dag onderwijs en doe ik één dag onderzoek. Tijd is dus schaars, maar inmiddels kan ik mijn missie meer gedetailleerd omschrijven. Ik richt me er in de leerstoel op om onze dove en slechthorende cliënten en leerlingen zo goed mogelijk onderwijs te bieden of zorg te verlenen. Om hen op die manier zo goed mogelijk voor te bereiden op deelname aan onze maatschappij, op een manier die bij hen past en waar ze zelf voor kiezen.’’

Loes vervolgt: ‘’Afgelopen maanden hebben wij samen binnen Kentalis hard gewerkt aan een nieuwe visie op onderwijs aan dove en slechthorende leerlingen. Dat draagt uiteindelijk bij aan inclusiviteit en diversiteit op maatschappelijk niveau. We streven ernaar om hier zo concreet mogelijk invulling aan te geven: wat moeten we de leerlingen precies leren, zodat zij in het onderwijs goed kunnen functioneren en zich verder kunnen ontwikkelen. Met het ontwikkelen van onze visie zijn we tot op de dag van vandaag bezig. In de nabije toekomst wil ik graag nóg dieper duiken in de vraag wat inclusiever onderwijs voor Kentalis betekent. Dat vraagt om nog meer onderzoek. Ik kijk er naar uit om die ‘hamvraag’ samen met onderwijs ook te gaan beantwoorden’’.

Tipje van de sluier

Een jaar onderzoek levert over het algemeen altijd resultaten op, groot of klein. Op vrijdag 5 april vertelt Loes daar meer over tijdens haar oratie. Wel kan ze alvast een tipje van de sluier oplichten. Loes: ‘’Ik hoop vlak voor de oratie nog iets meer informatie te krijgen over het promotieonderzoek van Sascha Couvee aan de Radboud Universiteit. Zij voerde recent een interventie uit, waarbij ze leerlingen een lees-game liet spelen om de leesontwikkeling te stimuleren. Of het gewerkt heeft, weten we nog niet, want de analyse daarvan is nog gaande. Natuurlijk hoop ik er iets over te kunnen delen tijdens mijn oratie. Er lopen in totaal momenteel binnen de leerstoel drie promotieonderzoeken; een vierde start komende september. Dit zijn ze:

De lexicale kwaliteit hypothese bij dove en slechthorende lezers – Sascha Couvee (zie hierboven)
(Voor)schoolse ontwikkeling bij dove en slechthorende peuters – Romy Verhoeven
Vriendschappen van dove en slechthorende adolescenten in het regulier onderwijs - Hille van Gelder
Meerdere wegen naar geletterdheid bij dove en slechthorende kinderen – naam volgt later.

Gekozen titel oratie 'Onbeperkt lezen'

‘’Ik heb lang nagedacht over de focus van mijn oratie. Want je doet in een leerstoel zoveel verschillende dingen. Eigenlijk een kwestie van ‘kill your darlings’. Ik vond het heel prettig om daarover te kunnen sparren met mijn voorganger Harry Knoors. Hij stimuleerde mij om een afgebakende focus te kiezen. Zo ben ik tot het thema ‘Onbeperkt lezen’ gekomen. Om gelijkwaardig mee te kunnen draaien in de maatschappij heb je een goede leesvaardigheid nodig. De titel ‘Onbeperkt lezen’ past daarbij, want ik gun het iedereen – inclusief onze leerlingen en cliënten - om goed te kunnen lezen. Niet alleen om informatie op te doen, maar vooral ook ter ontspanning en voor het plezier. Het is aan ons bij Kentalis en binnen de leerstoel om uit te zoeken wat er voor dove en slechthorende mensen nodig is om dat te bereiken. Mijn insteek van de oratie is verder dat het vooral een leuk verhaal is, dat aansprekend is voor zowel leken als voor wetenschappers die meer in de materie zitten. En dat het een nuttige en feestelijke dag wordt, samen met alle gasten.’’

Een oratie; hoe ziet dat er eigenlijk uit?

Loes: ‘’Een oratie is een openbare rede, die je uitspreekt ter aanvaarding van je ambt, in dit geval het bijzonder hoogleraarschap. Bij benoeming maak je met de rector en pedel* van de universiteit afspraken over het oratietraject. Het is normaal dat je oratie pas een jaar na je benoeming plaatsvindt. Zodra de datum is vastgesteld, begint het pas echt. Want dan ga je nadenken over je onderwerp en bouw je stap voor stap je verhaal op. Toen ik zelf vond dat het raamwerk goed stond, heb ik meelezers ingeschakeld. Zo heb ik mijn voorganger Harry Knoors gevraagd en Evelien Dirks, een collega van de NSDSK met wie ik veel samenwerk. De oratie zelf is ceremonieel: er komen hoogleraren die door de universiteit zijn uitgenodigd en zelf nodig ik familie, vrienden en vooral veel collega’s uit. Op het moment suprême komen de hoogleraren in toga de zaal in, doet de rector een openingswoordje en daarna is het aan mij om mijn verhaal met de gasten te delen. En tot slot mijn dankwoord uit te spreken!’’

*Pedel: functionaris universiteit met administratieve en ceremoniële rol