Raf (13) had al jaren veel moeite met schrijven en spelling, maar niemand kon zeggen waar de oorzaak precies lag. “Hij kende de spellingsregels beter dan al zijn klasgenoten, maar schrijven lukte niet”, vertelt zijn moeder Esmée. “En dat frustreerde hem enorm. We hebben lang gezocht naar een oorzaak en oplossing. Uiteindelijk lag de sleutel bij de Multipoli TOS van het Spraak & Taal Ambulatorium.”
TOS en dyslexie: een complexe combinatie
“Raf zit nu in de brugklas van de middelbare school en ging hiervoor naar het cluster 2-onderwijs. Hij heeft de pech dat hij een taalontwikkelingsstoornis en dyslexie heeft – dat loopt bij hem door elkaar heen. Heel complex en daardoor was nooit precies duidelijk waar de problemen met spelling vandaan kwamen. Raf is een slimme jongen en daarom heb ik altijd gezegd dat het schrijven beter zou moeten kunnen.”
Stille peuter
“Toen Raf drie jaar was praatte hij nog niet, hij zei alleen mama. Dat zorgde voor veel frustratie, want hij begreep het allemaal wel, maar kreeg het er niet uit. Daarom ging hij naar de vroegbehandeling van Kentalis en kreeg hij uiteindelijk de TOS-diagnose. Het praten werd beter en hij leerde ook Nederlands met Gebaren. Aan het begin was ik bang dat dat het leren praten in de weg zou staan, maar zoals ze mij ook vertelden hielp het juist enorm. Heel mooi: zodra hij het gebaar leerde, lukte het woord vaak ineens ook. Wat had hij ineens veel te vertellen, eindelijk kon hij zich uiten. En zo ging het steeds beter, tot hij moest leren schrijven en spellen.”
Doorzetter
“Het schrijven en spellen ging gewoon niet en hij vond de lessen daardoor verschrikkelijk. In die tijd werd ook duidelijk dat hij naast TOS ook dyslexie had. Daar was hij heel verdrietig van, hij voelde zich dom en niets waard. Toch bleef hij het allemaal proberen. Heel knap en soms ook moeilijk, want hoe vaak blijf je als ouder zeggen dat het hem echt wel gaat lukken? Ik ben héél trots op hem dat hij altijd die motivatie is blijven houden.”
Naar het Spraak & Taal Ambulatorium
“Wat hebben we lang gezocht naar de oorzaak en oplossing. Om een heel lang verhaal kort te maken: we kwamen uiteindelijk bij de Multipoli TOS van het Spraak & Taal Ambulatorium terecht op de grens van groep acht en de brugklas. En daar lag de sleutel. Daar hadden we veel eerder moeten zijn. Ze gingen met hem aan de slag en op zoek naar antwoorden en ineens vielen er kwartjes en kregen we antwoorden, na al die jaren. Ze kwamen tot de ontdekking dat het toch vanuit zijn TOS komt en dat woorden en zinnen bij hem binnenkomen als één grote brij. Dan wordt schrijven heel lastig.”
Intensief, maar nuttig traject
“De aanpak en behandeling bij het ambulatorium was voor Raf een fantastische ervaring. Normaal komen kinderen daar al eerder en dus bespraken we eerst of het nut zou hebben. Daarna ging het traject zoals altijd. Acht weken lang bezochten we samen het Spraak & Taal Ambulatorium, een dagdeel in de week. Dat is echt wel intensief, zeker naast de overstap naar de brugklas. Raf zag verschillende mensen, zoals een logopedist en neuropsycholoog, en ik kon vaak vanuit een andere kamer meekijken.”
Stap voor stap naar een oplossing
“Stap voor stap zochten ze uit wat er speelt en hoe dat komt. Ze ontdekten bijvoorbeeld dat hij vaak niet weet waar een woord ophoudt en daardoor dus alles aan elkaar schrijft. Of dat hij het verschil tussen ‘eu’ en ‘uu’ niet hoorde. Daarna onderzochten ze wat hem kan helpen. Raf is een heel lieve, zachte jongen, maar aan het begin deed hij soms ongeïnteresseerd. Dat kende ik helemaal niet van hem, maar het was zijn manier om met de situatie en spanning om te gaan. De mensen daar prikten er zo doorheen en al snel durfde Raf toe te geven dat hij het gewoon super moeilijk vond allemaal. En toen begon het leren.”
Oefenen met woorden
“Wat ze met hem hebben gedaan? Eigenlijk teveel om op te noemen. Na de onderzoeken volgden allerlei oefeningen. Wat is een woord? Wat is een zin? Wat zijn stukjes van een woord? Dat hebben ze hem echt leren voelen, bijvoorbeeld door van hoepel naar hoepel te lopen in de kamer. Er is ook veel aandacht besteed aan leren herkennen van klankstructuren in woorden. Het horen van 'bouwstenen' in woorden; stukjes die in veel woorden terugkomen, zoals ‘ge’, ‘be’, ‘ver’. Raf leerde om in een langer woord te zoeken naar de kernstructuur van een woord (het kleine woord in het woord), het meest betekenisvolle deel van het woord. Ook maken ze állerlei geheugensteuntjes met hem. Zo kwam er steeds meer orde in de chaos in zijn hoofd.”
Zelf aan de slag
“Na acht weken wisten we dus véél meer. Al die informatie en adviezen zijn overgedragen aan school, zoals dat altijd gaat, alleen is er helaas geen spellingsonderwijs meer op de middelbare school. Raf moet het dus ook echt zelf met de logopedist gaan oppakken. Hij is daar gemotiveerd voor en daarom vind ik hem zo’n vette topper.”
Dankbaar en trots
“We bezoeken nu wekelijks de logopedist en daar is hij dankbaar voor. Hij heeft nu het gevoel dat het echt zin heeft. Ook dat is knap, want hij heeft zich zo vaak enorm ingezet zonder dat het echt hielp. Ik vind het dus heel knap dat hij het toch weer is aangegaan. Taal en spelling blijft moeilijk, maar het gaat wel steeds beter. Raf stuurt me nu soms zelfs appjes en kan bijvoorbeeld ook foutjes uit zinnen halen. Dat maakt hem heel trots. En ons natuurlijk ook, maar trots was ik al lang!”